Baucau, 03 Dezembru 2025 – Ministériu Juventude, Desportu, Arte no Kultura (MJDAK), liuhosi Diresaun Nasionál Asosiativizmu Juventude (DNAJ), partisipa iha Komemorasaun Loron Mundiál ba Ema ho Defisiénsia, ne’ebé realiza iha Munisípiu Baucau, iha loron 3 fulan-Dezembru 2025.
Diretór DNAJ, Sr. Mario Tilman, ne’ebé reprezenta Ministru MJDAK, hato’o diskursu prinsipal hodi reafirma kompromisu Estadu nian ba inkluzaun.
Tema Komemorasaun nian:
Direitu Hanasan: Labele Husi Ema Ida Iha Kotuk
Iha ninia intervensaun, Diretór Mario Tilman hateten katak nu’udar sidadaun ida ne’ebé moris iha nasaun soberanu ida, ema hotu iha direitu hanesan no “labele husik ema ida iha kotuk”, inklui ba Ema ho Defisiénsia (EhD).
"Ida ne’e mak ita garante ba dezenvolvimentu iha Repúblika Demokrátika Timor-Leste (RDTL)," tenik Diretór DNAJ ne'e.
Nia hateten katak sidadaun EhD iha direitu atu utiliza no asesu ba fasilidade sira hanesan sidadaun sira seluk. Estadu iha devér atu promove direitu no asegura katak sidadaun EhD sira labele hetan diskriminasaun bazeia ba sira-nia kondisaun fízika ka mentál, konforme hakerek ona iha Konstituisaun RDTL, Artigu 16.
Ratifikasaun Konvensaun no Estratéjia Nasionál
Governu Timor-Leste, nu’udar Estadu soberanu, hatudu kompromisu másimu ba EhD sira hodi ratifika Konvensaun kona-ba Direitu Ema ho Defisiénsia (CRPD) liuhosi Rezolusaun Governu Númeru 14/2011, iha loron 9 fulan-Maiu, ne’ebé aprova iha tinan 2012.
Iha nível nasionál, inkluzaun no promosaun ba direitu EhD nian define ona liuhosi Planu Asaun Nasionál ba Ema ho Defisiénsia (PAN-EhD 2021-2030), ne’ebé inklui estratéjia intervensaun setór sira hanesan:
Implementasaun no divulgasaun PAN-EhD nian lidera husi órgaun kompetente iha Ministériu Solidariedade Sosiál no Inkluzaun (MSSI), ne'ebé MJDAK mós hola parte ativu hodi kontribui ba planu ne'e.
MJDAK Hasa’e Kontribuisaun ba EhD Iha Desportu no Juventude
Konkretiza ninia partisipasaun iha PAN-EhD, MJDAK prepara ona objetivu no planu asaun atu atinji iha períodu 2026 to’o 2030. Objetivu xave husi MJDAK mak:
Apoiu no Prestasaun Desportu:
MJDAK kontinua apoia organizasaun sira hanesan Komité Paralímpiku Nasionál Timor-Leste (CPNTL) no Spesiál Olimpiku Timor-Leste (SOTL) hodi dezenvolve talentu EhD nian iha área desportu atu reprezenta nasaun.
Husi eventu internasionál sira ne'ebé partisipa, atleta EhD sira konsege oferese ona medalla hamutuk 13 ba Timor-Leste, kompostu husi:
Estadu, liuhosi Governu, fó apresiasaun boot ba prestasaun ne’ebé hetan husi atleta sira iha eventu internasionál sira ne’e.
Apoiu Inisiativa Juventude:
MJDAK mós apoia Asosiasaun Defisiénsia Timor-Leste (ADTL) liuhosi programa sira hanesan:
#MídiaMJDAK
MídiaMJDAK
03 - 12 - 2025
fahe ba facebook